Д.БАЯН-ӨНДӨР: УХТЭ, УГТЭ-т урологийн тасаг нээгдсэнээр сар хүрэхгүй хугацаанд УНТЭ-т үзүүлэх иргэдийн ачаалал хоёр дахин буурсан

Эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлийн хүрээнд тусламж, үйлчилгээний төвлөрлийг сааруулах бодлого хэрэгжиж буй. Тэгвэл энэ хүрээнд  УХТЭ, УГТЭ-т урологийн тасаг нээгдэн Улсын нэгдүгээр төв эмнэлгийн ачааллыг хуваалцаж байгаа аж. Энэ талаар Улсын нэгдүгээр төв эмнэлгийн Урологи-Андрологийн төвийн дарга, Бөөр шилжүүлэн суулгах үндэсний багийн ахлагч, Анагаах Ухааны доктор, профессор Д.Баян-Өндөртэй ярилцлаа.

Эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэл хийгдэж, тогтолцоо нь бодлогын хувьд өөрчлөгдөж байгаа гэдэг. Та үүнтэй санал нийлэх үү?

Би хэдэн жилийн өмнө ярилцлагандаа эмнэлгийн гадаа капитализм, эмнэлэг дотор социализмын тогтолцоотой хэвээр байна хэмээн хэлж байсан. Харин одоо системээрээ өөрчлөгдөх боломж бий болж, эхлэл нь тавигдаж байна гэж харж байгаа. Тодорхой жишээ дурдахад бөөрний мэс заслын тусламж үйлчилгээг улсын хэмжээнд Урологи-Андрологийн төв ганцхан Улсын нэгдүгээр төв эмнэлэгт (УНТЭ) л төвлөрөн хийгдэж байсан. Орон нутаг, нийслэлээс дээрх төрлийн тусламж үйлчилгээг авах иргэд бүгд зөвхөн манай төвд л ирж саяхныг болтол үйлчлүүлдэг байлаа. Харин Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан төвлөрлийг сааруулах бодлогын хүрээнд урологи-андрологийн чиглэлд дараах ажлуудыг санаачлан ажиллаж дэмжлэгт удирдлагаар хангаж байна.

Нэгдүгээрт, Манай төв 10-аад эмчтэй, одоо бид  болгон хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, тусламж үйлчилгээгээ үзүүлж байна. Одоо улсын хэмжээнд 60 гаруй урологийн эмч ажиллаж байна. Эдгээр эмч нарыг чадавхижуулахаар орон нутагт ажлын байрны сургалт зохион байгуулж эхэлсэн.

Хоёрдугаарт, Ховд, Орхон Уул, Дорнод аймгаас бусад аймгуудад аймгуудад бөөрний мэс заслын зөвхөн нээлттэй мэс заслыг хийж байна.

Урологийн салбарт нийт мэс заслын 80 орчим хувь нь зайлшгүй дурангийн аргаар хийгддэг. Тиймээс бид аймгуудын эмнэлгүүдийг бөөрний мэс заслын дурангаар хангах нэлээд том төсөвтэй төслийг ЭМЯ-нд өргөн барьсан, удахгүй шийдэгдэнэ гэж найдаж байгаа.

Гуравдугаарт, УНТЭ-ийн Урологи-андрологийн Төвийн эмч нарын нөөц бололцоог ашиглан манай 2 эмч УХТЭ, УГТЭ-үүдэд урологийн тасаг байгуулахаар 6 сарын хугацаагаар томилогдон ажиллаж байна. Дээр дурдсан гурван том ажил нь эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлийн хүрээнд бодитоор төвлөрлийг сааруулах, чирэгдлийг бууруулах том алхам болж байгаа юм.

Тэгэхээр улсын хоёр, гуравдугаар төв эмнэлгүүд танайх шиг бөөр, шээсний замын бүх төрлийн тусламж, үйлчилгээг үзүүлдэг болж байгаа гэсэн үг үү? 

Эрүүл мэндийн сайдын өгсөн чиглэлийн дагуу энэ оны арван нэгдүгээр сарын 01-ээс эхлэн УХТЭ, УГТЭ-т урологийн чиглэлээр тусламж, үйлчилгээг нэвтрүүлэх, хүний нөөцийг чадавхижуулах, сургах ажил хийгдэж эхэлсэн.

Энэ хүрээнд УХТЭ, УГТЭ-т урологийн тасгийг шинээр нээн, УНТЭ-ийн урологи-андрологийн төвийн чадварлаг, тэргүүлэх зэрэгтэй эмч нарыг тасгийн эрхлэгчээр нь томилон шинэ баг үүсгэн ажиллуулж эхэлсэн.

Эхний ээлжинд төлөвлөгөөний дагуу зургаан сарын хугацаанд туршлагатай эмч, мэргэжилтнээ шинэ залуу эмчээр солилцон ажлын байрны сургалтыг хийж байна. Цаашид нэмж зургаан сарын хугацаатай үргэлжлүүлэн сунгах бодолтой байна. Эхнээсээ үр дүнгээ өгөөд явж байна.

Улсын хоёр, гуравдугаар төв эмнэлгүүдийн хувьд урологийн чиглэлээр хэдэн ортой тасаг байгуулагдсан бэ?

УГТЭ-ийн хувьд мэдрэл, зүрх судасны чиглэлээр дагнан тусламж, үйлчилгээгээ үзүүлдэг. Харин одоо төвлөрлийг сааруулах ажилд оролцон урологийн чиглэлээр тусламж үзүүлээд хоёр сар болох гэж байна. Тус эмнэлэг 3 урологийн эмчтэй, 10 ортой тасаг байгуулан ажиллаж байна. Харин УХТЭ-ийн хувьд 4 урологийн эмчтэй, 10 ортой тасаг ажиллаж байна УХТЭ, УГТЭ-ийн удирдлага маш сайн санаачлагчтай дэмжин ажиллаж байна.

Улсын хоёр, гуравдугаар төв эмнэлгүүд урологийн тусламж үзүүлээд ирэхээр танай төвийн ачаалал буурч байна уу?

Тиймээ. Үр дүн эхнээсээ гарч байна. Удахгүй УХТЭ, УГТЭ-үүд багаж, тоног төхөөрөмжөөр бүрэн хангагдахаар манай төвд хийгддэг бүх мэс заслыг хийдэг болно гэсэн үг.

Өмнө нь ганцхан манай төвд урологийн бүх шинжилгээ хийгдэж, мэс заслын товыг эмч нарын зөвлөгөөнөөр гаргадаг байсан. Үүнээс болж мэс заслын товын хүлээлт гэхэд л доод тал нь 1-2 сар болдог. Улмаар хөдөө, орон нутгаас ирж буй иргэд, яаралтай мэс засалд орох өвчтөнүүдийн хувьд хүлээлт ихтэй маш хүндрэлтэй байсан. Одоо энэ асуудал шийдэгдэж эхэлж байна.

Жишээ нь манай төвд мэс засал хийлгэхээр хүлээж байсан 140 гаруй хүн сар хүрэхгүй хугацаанд хоёр дахин багассан.

УГТЭ-ийн урологийн тасагт бөөрний мэс заслын тоо 4 дахин, УХТЭ-ийн урологийн тасагт төлөвлөгөөт мэс засал 2 дахин яаралтай мэс засал 4 дахин нэмэгдээд байна. Бидний цаашдын зорилго бол өнөөдөр шинжилгээ өглөө гэхэд тухайн долоо хоногтоо багтаад мэс заслын эмчилгээ хийлгэдэг болгох юм.

Төрөлжсөн төв гурван том эмнэлэгт урологийн тусламж үзүүлдэг болчихлоо. Тэгвэл орон нутагт хэзээнээс хэрэгжих вэ?

Баян-Өлгий, Ховд, Увс аймгуудаас Улаанбаатар  хотод ирж хоёр сар хүлээж мэс засалд хийлгээд мэс заслын дараах эмчилгээ болон хяналт нь  дахиад нэг сар гэж үзвэл нийт гурван сарын турш эмчилгээ хийлгэх шаардлагатай болдог.

Иймээс Эрүүл мэндийн яамнаас хөдөө, орон нутгийн эмнэлгүүдийг шаардлагатай багаж, төхөөрөмжөөр хангах төслийг хэрэгжүүлэх гэж байгаа. Бидний зүгээс орон нутагт ажиллаж байгаа  хэвлийн дурангийн мэс заслын багаж тоноглолын тоон үзүүлэлтүүдийг судлан шаардлагатай багаж төхөөрөмжийн жагсаалтыг ЭМЯ-нд өгсөн.

Ер нь хэвлийн мэс заслын дурангийн дэлгэц, гэрэл үүсгэгч, камера зэрэг нь  бүх салбарын мэс засалд ижилхэн хэрэглэгддэг. Энэ аппарат дээр 100-200 сая төгрөгийн үнэтэй  бөөрний мэс заслын багажийг нэмээд аваад тавьчхад л манай салбарын дурангийн багаж төхөөрөмж бүрэн болсноор бөөрний дурангийн мэс засал хийх боломжтой.

Цаашид хөдөө, орон нутагт урологи-андрологийн  шаардлагатай тусламж, үйлчилгээг асуудалгүй үзүүлдэг болно. Харин нарийн багаж, төхөөрөмж шаардлагатай, хүнд болон олон өвчин хавсарсан өвчтөнийг УНТЭ-т шилжүүлэн авч эмчлэх юм. Ингэснээр бид өвчтөнд чирэгдэл багатай, шуурхай, хугацаа алдалгүй улсын хэмжээнд урологийн тусламжийг иргэддээ үзүүлдэг болно. Энэ нь ойрын хугацаанд биелэгдэх боломжтой ажил гэж харж байгаа.

Ковид-19 халдвартай холбоотойгоор танайд яаралтай  мэс засал, тусламж үйлчилгээг хэрхэн зохион байгуулж байгаа вэ?  

Ковид-19 халдварын хөл хориотой үед  хавдартай хүмүүсээ бүгдийг нь дуудаж, мэс заслыг нь хийсэн. Мөн  хотод  байгаа Ковидын шинжилгээ өгсөн, хүлээгдэлтэй байгаа яаралтай мэс заслын заалттай хойшлуулшгүй өвчтөнүүдэд эмчилгээг шуурхай хийж байна. Гэхдээ өвчтөн хоорондын зай, онцгой нөхцөл байдалтай холбоотойгоор  тусламж үйлчилгээ маань 30 орчим хувь буурсан.