Хүүхэд хэлд оройтож орох гол шалтгаан бол уруул орчмын булчин нь сайн хөгжөөгүй байх явдал юм.
?Хүүхэд шүлсээ гоожуулах нь:
1. Хүүхдийн шүд гарах үед
2. Ямар нэг зүйлд анхаарлаа төвлөрүүлэхэд
3. Уруул орчмын булчин сайн хөгжөөгүй байх зэрэг юм. Гурав дахь шалтгаан нь хүүхэд хэлд оройтож орох, дуудлага буруу байх гол нөхцөл болдог байна.
✨Хүүхэд ярихыг хүсч байсан ч уруул орчмын жижиг булчингууд төдийлөн сайн хөгжөөгүй учир ойлгомжтой ярьж чаддаггүй. Энэ булчингийн хөгжлийг удаашруулах нэг хүчин зүйл нь СООСОГ юм. Нэг наснаас хойш соосог хөхүүлэх нь уруул орчмын булчингийн хэвийн хөгжлийг алдагдуулж гийгүүлэгч үсэг тод хэлж чадахаа больдог.
? Багаас нь хоол идүүлэхийн тулд утас, зурагтын реклам харуулж сатааруулах нь утас зурагт дэлгэцийн хамааралтай болох гол суурь болдог гэдгийг бид анзаардаггүй. 2 хүртэлх насны хүүхэд өдөрт 1 цагаас дээш зурагт үздэг л бол хүүхдийн сэтгэх, ярих идэвхийг эрчимтэй сулруулж, үгээ зөв өгүүлбэрээ бүтэн хэлэхгүй болдог.
? Уруул орчмын булчинг хөгжүүлэхийн тулд доорх аргуудаас хэрэглээд үзээрэй.
– Хоолыг нь аль болох сайн зажлуулж идүүлэх
– Хүүхэд ээж аавыгаа ярьж байхад уруулын хөдөлгөөнийг анхааран хардаг. Хүүхдээ ээжийнхээ амны хөдөлгөөнийг дуурайлган хөдөлгөж болохоор, болж өгвөл хамгийн томоор амаа ангайж удаан гэгч нь яриарай.
– Хүүхэд гараараа ээжийнхээ уруулын хэлбэрийг өөрчлөн оролдох нөхцөлийг бүрэлдүүлж, хүүхэдтэйгээ ойрхон ярилцах бас үр дүнтэй.
– Хүүхэдтэйгээ ярихдаа аль болох үгийг бүтнээр нь хэлж байгаарай.
– Лимбэ, бүрээ, хөөсийг хүүхэдтэйгээ ээлжлэн үлээж тоглох нэлээн үр дүнтэй.
– Хүүхэд юм ярихдаа өөрийнхөө ярьж байгааг, амныхаа хөдөлгөөнийг харж болох боломж өгөх. /толь өгч харуулах г.м/
– Үе тэнгийн хүүхдүүдтэй тогтмол тоглуулж байх нь бусад хүүхдүүдийн ярьж байхыг хараад өөрөө тэр хүүхдүүд шигээ ярихыг оролдож эхэлдэг.
?Зурагт номыг шантралгүйгээр уншиж өгөөрэй. Хамгийн гол нь харилцан ярилцаж унших хэрэгтэй. Хэд уншаад ч хүүхэд тэр номд гарсан үгсийг зөв хэлж чадахгүй байж болно. Тэгсэн ч гэсэн уншиж өгч тэр номд орсон үгсүүдэд дастал нь үргэлжлүүлээрэй.
☝Хүүхэд үг, үсэг буруу дуудвал ХҮЧИЛЖ зөв дуудуулах гэсний хэрэггүй, та өөрөө л зөв тод ярих хэрэгтэй шүү.
Г.Төмөрзаяа (БНСУ-ын ЧОНБУК Улсын Их Сургуулийн Магистр)