Б.МЯГМАР : Сүрьеэгийн эмч, мэргэжилтнүүдийн 80 гаруй хувь нь өвчлөх өндөр эрсдэлтэй байна

Эрүүл мэндийн салбар тэр дундаа сүрьеэгийн асуудал нь өнөөдөр нийгмийн маш тулгамдсан асуудлуудын нэг болоод байна.

Манайх сүрьеэ өвчний тухай их ярьдаг боловч тухайн  голомтонд ажиллаж байгаа эмч, мэргэжилтнүүдийн дунд үүсдэг тулгамдсан асуудлууд хойш тавигдаад байгааг мэргэжлийнхэн онцолж байна. Энэ асуудлаар  Монголын эрүүл мэндийн ажилтны ҮЭ-ийн холбооноос “Хөдөлмөрлөх эрх-Тулгамдаж буй асуудал” сэдэвт сүрьеэгийн эмч, мэргэжилтний улсын зөвлөгөөнийг манай улсад анх удаагаа зохион байгуулсан байна. Тус зөвлөгөөнтэй холбоотойгоор МЭМАҮЭХ-ны дарга Б.Мягмартай ярилцаж дэлгэрэнгүй тодруулга авлаа.

Сайн байна уу. Танд энэ өдрийн мэндийг хүргэе. “Хөдөлмөрлөх эрх-Тулгамдаж буй асуудал” сэдэвт сүрьеэгийн эмч, мэргэжилтний улсын зөвлөгөөнд хичнээн эмч, мэргэжилтнүүд оролцсон бэ. Тус зөвөлгөөний онцлог нь юу байв?

Салбарын ҮЭ-ийн холбооны зүгээс манай улсад анх удаа Улаанбаатар хотын 9 дүүрэг, ХӨСҮТ, “Энэрэл” эмнэлэг болон 21 аймгийн сүрьеэгийн чиглэлээр ажиллаж буй 150 гаруй эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд оролцсон “Хөдөлмөрлөх эрх-Тулгамдаж буй асуудал” сэдэвт сүрьеэгийн эмч, мэргэжилтний улсын зөвлөгөөнийг энэ сарын 15-нд амжилттай зохион байгууллаа.  Зөвлөгөөнөөр Сүрьеэ өвчний талаар МУ-ын засгийн газраас баримталж буй бодлого, эрүүл мэндийн ажилтны эрсдэл ба нийгмийн баталгаа түүнд тулгамдаж буй асуудал,  эмч, сувилагчийн дундах сүрьеэгийн халдварлалт, өвчлөл, эрсдэлт хүчин зүйлийн судалгааны үр дүн болон эмчлэн эрүүлжүүлэх, урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг гардан гүйцэтгэдэг сүрьеэгийн эмч, мэргэжилтнүүдэд тулгамдаж буй асуудлын талаар санал бодлоо солилцсон нэн ач холбогдолтой үйл явдал болж өндөрлөлөө гэж дүгнэж байгаа.

Зөвлөгөөний үр дүнд  цаашид ажил болгох, баримтлах ямар бодлого, баримт бичиг гаргахыг зорьж байгаа вэ? Энэ талаар…,

Зөвлөгөөнөөс сүрьеэгийн салбарт ажиллагсдын тулгамдаж буй асуудал, ялангуяа цалин хөлс, нийгмийн баталгаа, хөдөлмөрлөх эрх, эрүүл мэндийн чиглэлээр тулгамдсан асуудлуудыг хэрхэн шийдэх талаар зөвлөмж гарна.

Мөн УИХ, НББСШУ-ны байнгын хороо, ЭМЯ болон холбогдох байнгын хороодод шаардлага хүргүүлэхээр шийдвэрлэж, дөрвөн чиглэлээр салбар хуралдаан хуралдлаа. Үүнд:

1. Сүрьеэтэй тэмцэх, сэргийлэх талаар төрөөс анхаарах асуудал,
2. Цалин хөлс, нийгмийн баталгааг сайжруулах асуудал
3. Хөдөлмөрийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангах асуудал
4. Ажлын ачаалал, хөдөлмөрийн норм норматив(бүтэц, орон тоо)-ыг сайжруулах асуудал гэсэн чиглэлээр салбар хуралдаан хуралдлаа. Салбар хуралдаанаас гарсан саналуудыг нэгтгэн Эрүүл мэндийн яаманд хандан Зөвлөмж хүргүүллээ.

Ер нь энэ талаар судалгаа хэр их хийгдэж байв. Хамгийн сүүлд энэ талаар хэзээ  судалгаа хийгдсэн вэ?

Маш олон судалгаа байдаг. Монгол улсын хэмжээнд жилдээ 4000 орчим хүн сүрьеэгээр өвчилж байгаа статистик мэдээ баайдаг. Харин энэ чиглэлээр ажиллаж байгаа мэргэжилтнүүдийн хийсэн Сүрьеэгийн тархалтын судалгаагаар ДЭМБ-ын өмнөх тооцооллоос нэлээд өндөр 3 дахин их буюу 22 мянга түүнээс олон хүн орчим хүн амьдарч байна гэсэн судалгаа гарсан. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний хоёрдогч шатлалд ажиллаж байгаа эмч, сувилагчийн дунд сүрьеэгийн халдварын тархалт 66%, сүрьеэгийн салбарт ажиллаж байгаа эмч, сувилагчийн дунд сүрьеэгийн далд халдварын тархалт 84.3%, идэвхтэй сүрьеэгийн тархалтын түвшин сүрьеэгийн нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээ үзүүлдэг 10000 эмч сувилагчид 714.3 байгаа нь сүрьеэгийн бус нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээ үзүүлдэг эмнэлгийн мэргэжилтэнтэй харьцуулахад өндөр байна. Өөрөөр хэлбэл сүрьеэгийн салбарт ажиллаж буй эмч, мэргэжилтнүүдийн 80 гаруй хувь нь өвчлөх өндөр эрсдэлтэй нөхцөлд ажилладаг. Амьдралынхаа ихэнхи цаг хугацааг сүрьеэтэй өвчтөнтэй өдөр тутам харьцдаг эмч, эмнэлгийн ажилтнууд ажил мэргэжлээсээ шалтгаалаад өөрсдөө өвдөх цаашлаад олон эмийн дасалтай сүрьеэгээр нас барсан тохиолдлууд ч гарч байна. Тиймээс энэ салбарын мэргэжилтнүүдийн эрүүл, аюулгүй байдал, хүний нөөцийн асуудлыг онцгойлон анхаарах хэрэгтэй.

Мөн тэдний цалин хөлсийг нэмэгдүүлэх, эрүүлжүүлэх, дархлаажуулалт хийх цогц арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна.

Дээрх асуудлаар сүрьеэгийн эмч, мэргэжилтнүүд танай байгууллагад хэр их хандаж, хүсэлт гаргадаг вэ?

Ер нь дан ганц сүрьеэ биш эрүүл мэндийн салбарын бүхий л эмч, мэргэжилтэн, ажилтнууд манай байгууллагад ханддаг. Тиймээс манай МЭМҮЭХ-оос санаачлан 2017 оныг “Эрүүл мэндийн ажилтныг эрсдлээс хамгаалах ажлыг эрчимжүүлэх жил” болгон зарласан. Үүнтэй холбогдуулан өвчтнөөс агаар болон цусаар дамжуулан халдвар авах, эрсдэлтэй ажлын байрны чиглэлээр дараагийн ажлуудаа төлөвлөөд явж байна. 2017 оны 3 дугаар сард багтаан 9 дүүрэг, ХӨСҮТ-ийн сүрьеэгийн клиник, 3 аймгийн сүрьеэгийн тасаг, хэсэг, диспансеруудад ажиллаж байгаа эмч мэргэжилтнүүдийн ажлын байрны нөхцөл, ялангуяа агааржилтын байдалд мэргэжлийн байгууллагаар хөдөлмөрийн үнэлгээ хийлгэхээр ХАБЭМ-ийн төвтэй хамтран ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

ЭМҮЭХ, тэр дундаа та эрүүл мэндийн салбарын ажилчдын эрх ашгийг хамгаалдаг, тэдний төлөө дугардаг хүн. Таны зүгээс энэ яригдаж буй асуудлаар төр бодлого, шийдвэртээ юуг тусгаасай гэж хүсэж байна вэ?

Нэгдүгээрт, сүрьеэ өвчин нь гэдэг агаараар дамжин халдварладаг өвчин. Тиймээс төрөөс сүрьеэ өвчний эсрэг цогц арга хэмжээ авах, УИХ-аар сүрьеэтэй тэмцэх талаар хууль боловсруулж, батлуулах шаардлагатай байна. Учир нь халдвартай сүрьеэ, олон эмийн дасалтай сүрьеэгээр өвдчихөөд эмчилгээгээ таслах тохиолдол их байна. Иймээс эмчилгээгээ санаатайгаар таслах тохиолдолд албадан эмчлэх эрх зүйн зохицуулалт байхгүйгээс болоод гэм зэмгүй иргэд, нялх балчир хүүхдүүд өөрсдөө ч мэдэхгүйгээр агаараар дамжин халдвар авч байна. Тиймээс энэ асуудлыг хууль эрхзүйн хүрээнд авч үзэх зайлшгүй шаардлагатай.

Хоёрдугаарт, Сүрьеэ өвчнөөр хэвтэн эмчлүүлэгчид ХӨСҮТ-д багтахгүй байгаа. Тиймээс ХӨСҮТ-д сүрьеэгийн ХӨСҮТ-ийн бүтцэд “Сүрьеэгийн клиник”-ийг бие даалгаж, клиник хариуцсан удирдах албан тушаалтантай болгон улсын хэмжээнд нэгдсэн бодлогоор хангах нөхцлийг бүрдүүлж, цаашид үндэсний төв байгуулах ажлыг үе шаттай хийх шаардлагатай байна. Мөн хүний нөөцийн дутагдалтай байгаа байдлыг харгалзан цалин хөлсийг нэмэгдүүлэх, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн нөхцлийг сайжруулах, урьдчилан сэргийлэх, эрүүлжүүлэх, дархлаажуулах, хөдөлмөрийн аятай нөхцлөөр хангах арга хэмжээг цогцоор нь авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна. Нөгөө талаас, ажил олгогчийн зүгээс ажиллах нөхцөл байдлыг нь анхаарах, тулгамдаж буй асуудлыг нь байгууллага дотооддоо боломжтойг нь шийдвэрлэх гэх мэт ажлыг хийх нэн шаардлагатай байна.

Зөвлөгөөнд  оролцсон эмч, мэргэжилтнүүд танай байгууллагаас гаргасан санал, санаачилгыг маш ихээр дэмжиж, баярлаж байгаагаа илэрхийлж байсан.

Ер нь үйлдвэрчний байгууллага гэдэг бол хөдөлмөрчдийн эрх ашгийг хамгаалдаг гол субьект. Тийм учраас энэ нь бидний үүрэг юм. Гэхдээ ямар цаг үед, ямар асуудлыг тэргүүн эгнээнд авч үзэх хэрэгтэй вэ гэдэгт анхаарлаа хандуулан ажиллах нь хамгийн чухал. Салбарынхан маань хийж буй ажлыг маань дэмжиж байж бид тулгамдсан асуудлаа хамтран шийдвэрлэж, бодитой үр дүн гаргаж чадна. Тиймээс бидний ажлыг үргэлж дэмжин урмын үгээр тэтгэж байдаг салбарын нийт эмч, ажилтнууд, ахмадууддаа баярлалаа гэж хэлмээр байна.

Дэлгэрэнгүй ярилцлага өгсөнд баярлалаа. Танд ажлын амжилт хүсье.